گنجینه علوم اجتماعی شهرستان ششتمد

مناره خسروگرد

این مناره در آبادی خسروگرد قرار دارد که در اوایل اسلام و قرون اولیه آن مرکز و حاکم نشین منطقه بیهق بوده است که بعدها قصبه سبزوار از خسروجرد آبادتر شده و مدتهاست که مرکز ناحیه سبزوار است. خسروگرد که در گذشته شهرکی آباد و دارای جمعیت زیاد بوده، در جنگ ها و اغتشاش ها و انتقال حکومت از یک سلسله به سلسله دیگر رفته رفته خراب گردیده و آخرین خرابی که موجب ویرانی کامل خسروگرد شده و شهر آباد را به آبادی کوچکی مبدل کرده در موقع انتقال سلطنت از سلجوقیان به خوارزمشاهیان بوده است.

در مورد مسجد جامع خسروگرد و سابقه آن در تاریخ بیهق در چند جا مطالبی آمده است. همچنین این آبادی آرامگاه سادات و علمایی چند بوده است.

منار خسروگرد که امروزه تنها اثر بر جای مانده از آبادیهای قدیم خسروگرد و مسجد آنجاست از مناره های بسیار زیبا و منقوش خراسان است و دارای دو ردیف کتیبه کوفی بر گرداگرد بدنه استوانه ای اش می باشد. بر اساس تاریخی که در یکی از کتیبه ها موجود است، این بنا متعلق به سال ۵۰۵ هجری است.

ناگفته نماند که برخی از محققین تاریخ ساخت این بنا را تا دوره غزنویان به عقب باز می گردانند و این بنا را قابل مقایسه با مناره موجود در غزنین می دانند. به هر حال این بنا به عنوان نمادی از معماری قرون پنجم و ششم هجری شناخته می شود. تزیینات این بنای تاریخی شامل آجرنمای تراش و قالب زده در اشکال و فرم های متنوع و متعدد است.

شرح تصاویر:

تصویر بالا: منظره کلی مناره خسروگرد که تمام قسمت های آن با آجر تزیین گردیده است.

تصویر پایین: نمایی از یکی از کتیبه های کوفی گرداگرد بدنه مناره خسروگرد با تزیینات آجری پیرامون آن.

نوشته شده توسط میثم جلالی