تیمی متشکل از دانشمندان بین المللی در بررسیهای خود دریافتند که تغییرات آب و هوایی می توانند منجر به جابجایی صفحات تکتونیکی زمین و در نتیجه بروز زلزله شوند.محققان استرالیایی، آلمانی و فرانسوی به سرپرستی "جان پیرو ایفالدانو" از دانشگاه ملی استرالیایی کشف کردند که پدیده های مرتبط با تغییرات آب و هوایی قادرند بر روی حرکات صفحات تکتونیکی اثر بگذارند و موجب بروز زلزله شوند. این اولین بار است که یک تیم علمی این فرضیه را ارائه می کند. درحقیقت تا به امروز عکس این مسئله مطرح بود. به طوری که برپایه تحقیقات پیشین، جابجایی صفحات زمین با ایجاد رشته کوههای جدید، انشعابات جدید دریا و ... موجب تغییرات آب و هوایی می شوند.
این تحقیقات جدید اولین مطالعه ای است که یک ارتباط برعکس را بین این دو پدیده بررسی کرده است. این دانشمندان معتقدند که برای مثال، شدت گرفتن بادهای موسمی در هند مسئول شتاب گرفتن حرکات صفحه تکتونیکی هند شده است. به طوری که در یک دوره زمانی 10 میلیون سال این بادها منجر به افزایش سرعت این صفحه حدود 20 درصد برابر با حدود 8 میلیمتر در سال شده است.
به گفته این دانشمندان، تغییر جهت و سرعت حرکت صفحات تکتونیکی یک فاکتور کلیدی در بروز زمین لرزه های بزرگی چون زمین لرزه اخیر ژاپن می شود. براساس گزارش Zeroemission، اکنون ارتباط میان پدیده های آب و هوایی و حرکت صفحات زمین می تواند در خصوص تاثیر (هرچند غیرمستقیم) تغییرات آب و هوایی بر روی زلزله ها توضیح دهد.


محققان لرزه شناسی در تلاشند برای سئوالی که درباره زمان وقوع زمین لرزه های بزرگ و احتمال وقوع زمین لرزه های مهیب در آینده دور یا نزدیک به وجود آمده است، پاسخی منطقی بیابند، سئوالی که امروز به نظر بی پاسخ می آید.

به گزارش خبرگزاری مهر، سونامی مرگبار سال 2004 در اندونزی که آمار مرگ و میر ناشی از آن به 250 هزار نفر رسید، در نتیجه وقوع اولین زمین لرزه ای 9 ریشتری بود که از سال 1967 به بعد رخ داد. وقوع زمین لرزه های کوچکتر اما مخرب در شیلی، هائیتی، نیوزیلند و در نهایت زمین لرزه 9 ریشتری اخیر ژاپن منجر به ایجاد این تفکر در میان دانشمندان شده است که آیا تعداد زمین لرزه های بزرگ رو به افزایش گذاشته است؟

زمین لرزه در نتیجه آزادسازی ناگهانی فشارهای ارتعاشی است که با وارد آمدن فشار و سائیده شدن صفحه های پوسته زمین طی سالها ذخیره شده است. بزرگترین زمین لرزه ای که تا به حال به ثبت رسیده است، زمین لرزه 9.5 ریشتری شیلی بود که در سال 1960 رخ داد و توانست رکورد فشارهای ارتعاشی که از سال 1900 تا آن سال از زمین آزاد شده بود را بشکند زیرا انرژی این زمین لرزه یک چهارم انرژی بود که از سال 1900 تا آن زمان از زمین آزاد شده بود. زمین لرزه ژاپن نیز در عرض کمتر از چند دقیقه یک بیستم این انرژی را به خود اختصاص داد.

به گفته "ریچارد استر" از موسسه معدن و تکنولوژی در نیومکزیکو و رئیس انجمن لرزه شناسی آمریکا، زمین لرزه اندونزی توجه همگان را نسبت به زمین لرزه های مهیب برانگیخت. زمین لرزه های شیلی و ژاپن در کنار زمین لرزه 9.2 ریشتری سال 1964 در آلاسکا نیز سونامی های مهلکی را به وجود آوردند.

وی معتقد است پس از فرو نشستن زمین لرزه های بزرگ در دهه 1980 و 1990، شاید اکنون انسانها دوباره در میانه عصر جدیدی از زمین لرزه های بزرگ قرار گرفته باشند. اطلاعات به ثبت رسیده از قرون پیشین دوره هایی را آشکار می کنند که در این دوره ها تعداد غیرطبیعی از زمین لرزه های مهیب رخ داده اند، زمین لرزه هایی که شدت آنها از 8 ریشتر بالاتر بوده است. برای مثال داده های جهانی لرزه نگاری نشاندهنده افزایش قابل توجه وقوع زمین لرزه های بزرگ از سال 1950 تا سال 1967 هستند.

اما دوره های آرامتری نیز وجود دارند که طی آنها تعداد کمتری زمین لرزه رخ داده است و تنها با در اختیار داشتن 100 سال اطلاعات درباره زمین لرزه، دانشمندان چندان از مفهوم این دوره های زمین لرزه و یا اینکه این دوره ها اصلا مفهومی دارند یا نه، اطمینانی ندارند.

حتی اگر خوشه ای بودن زمین لرزه های مهیب پدیده ای طبیعی باشد، دانشمندان هیچ اطلاعی ندارند که چه شدتی از یک زمین لرزه می تواند منجر به تحریک و خلق زمین لرزه بزرگ دیگری در نقاط مختلف جهان شود. زمین لرزه ها به این شهرت دارند که پس لرزه های کوچکتری را از خود به وجود می آورند که این پس لرزه ها می توانند در فواصل بسیار دورتری از مرکز زمین لرزه رخ دهند، مانند ژاپن که پس لرزه های آن در نبراسکا نیز احساس شد.

اما "اندرو مایکل" زمین شناسی از مرکز مطالعات زمین شناسی "منلو" در کالیفرنیا الگوی وقوع زمین لرزه های بزرگ را بدون در نظر گرفتن پس لرزه های آنها مورد مطالعه قرار داده و به این نتیجه رسید که الگوی این زمین لرزه ها کاملا تصادفی هستند و می توان خوشه های زمین لرزه های بزرگ را به سادگی در قالب آماری توضیح داد از این رو به اعتقاد وی نمی توان از این خوشه های زمین لرزه و پس لرزه های آنها برای پیش بینی زمین لرزه های آینده و توضیح نحوه وقوع دسته ای از زمین لرزه های بزرگ استفاده کرد.

محققان دانشگاه تگزاس و مرکز مطالعات زمین شناسی آمریکا شواهد بیشتری را علیه تاثیر وقوع خوشه ای زمین لرزه ها ارائه کرده اند به اعتقاد آنها زمین لرزه های بزرگ عامل شکل گیری زمین لرزه های بزرگ دیگر در مقیاس جهانی نیستند.

"استر" معتقد است نادر بودن وقوع زمین لرزه های بزرگ به این معنی است که سئوال درباره ارتباط احتمالی میان زمین لرزه های بزرگ سئوالی بی پاسخ است، زیرا زمین لرزه های 7 ریشتری تنها در حدود 15 بار در سال رخ می دهند و زمین لرزه های 9 ریشتری چند بار در یک قرن.

مایکل نیز معتقد است تا زمانی که دانشمندان اطلاعات بیشتری درباره میزان وقوع زمین لرزه های بزرگ به دست نیاورده اند، با وجود اینکه نباید نسبت به این پدیده طبیعی بی توجهی کرد، اما در عین حال نباید چندان نیز نگران بود. رگبار جدید زمین لرزه های بزرگ شاید نشانه ای برای وقوع زمین لرزه های بیشتر به شمار نروند، اما استر می گوید آسیب پذیرتر شدن انسانها در برابر تاثیراتی که زمین لرزه ها از خود به جا می گذارند، امری غیرقابل انکار است.

بر اساس گزارش ای بی سی، استر می افزاید بسیاری از شهرهای بزرگ و در حال توسعه جهان خود را برای وقوع زمین لرزه های بزرگ آماده نکرده اند در عین حال جوامع ساحلی نیز در حال توسعه بوده و به شدت در معرض تهدید سونامی های عظیم قرار دارند، این به آن معنی است که امروز انسانهای زیادی در مناطق پرخطر جهان زندگی می کنند.


گسل ریگان پس از آنکه سال گذشته بر اثر دو زمین لرزه 5/6 و 6 ریشتری هزاران خانه را در شهرستانهای شرقی کرمان ویران کرد بار دیگر طی روزهای اخیر فعال شده است. به گزارش خبرنگار مهر در کرمان، گسل ریگان که 29 آذرماه سال گذشته با زمین لرزه 6.5 ریشتری خود را برای نخستین بار در نقشه های زمین شناسی ایران نمایان کرد بارها و بارها از آن زمان تاکنون مناطق زلزله زده شرق کرمان را تکان داده است که بزرگترین این پس لرزه ها با قدرت 6 ریشتر بار دیگر 7 بهمن ماه 89 محمد آباد ریگان را به شدت تکان داد. از آن زمان تاکنون شرق کرمان بارها لرزیده است و نشان داده است که گسل جوان ریگان همچنان فعال است.
عصر دوشنبه نیز بار دیگر زمین لرزه ای 4.2 ریشتری محمد آباد ریگان را تکان داد و ثابت کرد گسل ریگان زنده است و مردم این منطقه که بعضا در خانه های نیمه ویران زمین لرزه مهیب 29 آذرماه 89 همچنان زندگی می کنند و در خانه های خشت و گلی همچنان منتظر بازسازی خانه های خود هستند باید مراقب بروز زمین لرزه های شدید باشند.

هر چند خوشبختانه زمین لرزه های ریگان در مناطق مرتع کوهستانی و خالی از سکنه روی می دهند اما این زمین لرزه ها می تواند خطر جدی برای ساکنان مردم شهرهای ریگان و فهرج و دهها روستای این شهرستانهای محروم کرمان باشد.


زلزله زده های شرق کرمان همچنان در انتظار بازسازی هستند
نکته قابل توجه اینکه ساکنان هزار و 200 واحد مسکونی فهرج و هزار و 600 واحد مسکونی ریگان همچنان در انتظار بازسازی منازل خود بسر می برند و هزاران دانش آموز نیز پس از تخریب مدارس خشت و گلی خود در زمین لرزه در انتظار بازسازی مدارس و یا یک کانکس فلزی، در چادرها و زیر سقف آسمان روزگار می گذرانند.

این درحالی است که پس از روزها عدم بروز زمین لرزه در استان کرمان بار دیگر گسلهای شرق کرمان فعال شده است و طی سه روز پنج زمین لرزه بالای سه ریشتر در این منطقه روی داده است.

تنها طی روز گذشته زمین لرزه ای 4.2 ریشتری ساعت 16 و 32 دقیقه در ریگان در مشخصات جغرافیایی 30 کیلومتری عمق زمین و 58.87 درجه طول جغرافیایی و 28.29 درجه عرض جغرافیایی و همچنین زمین لرزه ای 3.6 ریشتری در عمق 10 کیلومتری زمین در محمد آباد ریگان و در مشخصات جغرافیایی 58.96 درجه طول جغرافیایی و 28.17 درجه عرض جغرافیایی و زمین لرزه ای 3.4 ریشتری در مسجد ابوالفضل در چند کیلومتری ریگان و در مرز استان کرمان و سیستان و بلوچستان روی داد که این زمین لرزه نیز در عمق 10 کیلومتری زمین و در مشخصات جغرافیایی 59 درجه طول جغرافیایی و 28.12 درجه عرض جغرافیایی ثبت شد.
این درحالی است که در همین روز زمین لرزه ای 2.8 ریشتری پاریز در غرب کرمان را لرزاند اما منطقه پاریز طی روزهای گذشته بارها به وسیله زمین لرزه های خفیف لرزیده است و این زمین لرزه ها طی سال گذشته نیز در پاریز تمرکز داشته و همچنان ادامه دارد.

طبق گفته کارشناسان استان کرمان را 18 گسل فعال در برگرفته است و هر کدام از این گسلها در شامل دهها گسله هستند هر لحظه احتمال فعال شدن دارند و زمین لرزه های مرگباری سالهای گذشته استان کرمان از جمله زلزله 21 خرداد سال 1360 در گلبافت با بزرگای 6.7 ریشتر، زلزله 6 مرداد 1360 در سیرچ با بزرگای 7.1 ریشتر، زلزله جنوب گلبافت در اسفند سال 1377، زلزله 5 دی سال 82 بم با بزرگای 6.5 ، زلزله 4 اسفند سال 83 داودیه زرند کرمان با بزرگای 6.5 و زلزله 29 آذر 89 ریگان با بزرگای 6.5 ریشتر و همچنین زمین لرزه 6 ریشتری 7 بهمن 89 و زمین لرزه 5.8 ریشتری نگار به این مهم اشاره کرد.


اکثر نقاط جمعیتی کرمان در معرض زمین لرزه قرار دارد
معاون سازمان زمین شناسی استان کرمان در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر در کرمان اظهارداشت: استان کرمان روی کمربند زلزله خیز کشور است و اکثر مناطق جمعیتی بجز قسمت کوچکی از شهرستان سیرجان در معرض زمین لرزه قرار دارند.

علی رشیدی افزود: سال گذشته میزان زمین لرزه های کرمان افزایش یافته است و کانون زمین لرزه ها در غرب، جنوب و شرق کرمان متمرکز شده است.

وی به انجام مطالعه کارشناسان بر روی گسل ریگان اشاره کرد و گفت: این گسل به دلیل بروز پس لرزه ها همچنان فعال است.


شرق کرمان به آزمایشگاه زمین شناسی تبدیل شده است
یک کارشناس زمین شناسی نیز به مهر گفت: زمین لرزه های کرمان در دشت لوت ادامه دارد و این منطقه به آزمایشگاهی برای زمین شناسان تبدیل شده است.

مهدی زارع پیش بینی می کند با توجه به فعال بودن گسل ریگان زمین لرزه های این منطقه طی روزهای آینده نیز ادامه خواهد یافت.

معاون پژوهشی پژوهشگاه زلزله خاطرنشان کرد: این زمین لرزه ها کاملا مستقل از گسل بم است و منشاء زمین شناختی دارند.

وی با اشاره به نصب تجهیزات زلزله نگاری در این منطقه گفت: تحولات و تغییرات زمین شناختی در ریگان در حال مطالعه قرار دارد.


689 زمین لرزه در کرمان طی یک سال
استاندار کرمان نیز با اشاره به زلزله خیز بودن استان کرمان خواستار استحکام سازی ساختمانها در این استان شد. اسماعیل نجار به وقوع 689 زمین لرزه با بزرگای مختلف طی سال 89 در این استان اشاره کرد و گفت: باید نظارت کامل بر روی ساخت و سازهای استان کرمان انجام شود.
وی با اشاره به ساخت 90 هزار واحد مسکونی روستایی در کرمان گفت: با وجود تمام این زمین لرزه ها مقاوم سازی های صورت گرفته از بروز خسارات در استان کرمان به شدت کاسته است.
وی با تاکید بر ادامه مقاوم سازی و بهسازی خانه های مسکونی روستایی گفت: آگاه سازی خانواده های کرمانی در خصوص زمین لرزه ها و همچنین مقاوم سازی در کرمان ضروری است. وی بر مدیریت بحران در استان کرمان تاکید کرد و امداد رسانی پس از زمین لرزه ریگان در کرمان را نشان از مدیریت صحیح بحران در کرمان دانست.

آنچه که مسلم است علیرغم اقدامات صورت گرفته در کرمان همچنان تعداد قابل توجهی خانه غیر مقاوم بخصوص در شهر کرمان وجود دارد که عمر متوسط آنها بیش از 40 سال است و با توجه به زلزله خیر بودن استان کرمان مقاوم سازی آنها ضروری است.



دانشمندان نخستین بار به شواهدی دست یافتند که ارتباط میان تشدید پدیده های آب و هوایی با تکانهای صفحات تکتونیک یا زمین ساختی را نشان می دهد و می تواند درباره علت بروز زمین لرزه های مهیب اطلاعات ارزشمندی فراهم سازد. به گفته دانشمندان درک علت تغییر مسیر صفحات تکتونیک و سرعت آن، کلید پی بردن به علت بروز زمین لرزه ها ی مهیب همچون زلزله ماه فوریه در نیوزیلند یا زمین لرزه مهیب ماه گذشته ژاپن محسوب می شود که محور کره زمین را حدود چند اینچ تغییر داد.
گروهی از پژوهشگران بین المللی متشکل از دانشمندانی از استرالیا، فرانسه و المان اعلام کردند تحقیقات آنان نشان می دهد تشدید بارندگیها و طوفانهای موسمی در شبه قاره هند، تحرکات صفحه تکتونیکی هند را طی ده میلیون سال گذشته حدود بیست درصد تسریع کرده است.
رئیس این تیم تحقیقاتی تاکید کرد دانشمندان سالها بر این باور بودند تحرکات صفحات زیر ساختی زمین با ایجاد کوههای جدید و دریاها، بر تغییرات آب و هوایی تاثیر می گذارد ولی مطالعات جدید عکس این موضوع را نشان داد. بسته شدن یا باز شدن خلیج های جدید یا تشکیل رشته کوههای جدید مانند رشته کوه آند یا خود تبت، فرایندهای وابسته به زمین شناسی هستند که بر الگوههای آب و هوایی تاثیر می گذارند.

این دانشمند تاکید کرد در مطالعات تازه برای نخستین بار نشان دادیم که عکس این موضوع نیز صادق است یعنی الگوهای آب و هوایی می توانند به نوبه خود در قالب مکانیسمی بازخوردی، بر جنبش صفحات تکتونیکی زمین تاثیر بگذارند. وی در عین حال تصریح کرد این یافته ها به این معنی نیست که گرم شدن کره زمین به مثابه تشدید بزرگی زمین لرزه ها در مقایسه با قبل خواهد بود. وی افزود البته زمین لرزه ها به علت حرکت صفحات زمین ساختی در محل برخورد دو صفحه بوجود می ایند و این تحقیقات به هیچ وجه به این معنی نیست که ما در آینده شاهد افزایش بروز اینگونه زلزله ها خواهیم بود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه دانشمندان قصد دارند با مطالعه تاثیر مشابه رویدادهای آب و هوایی بر دیگر مناطق، یافته های این تحقیقات را مستحکمتر سازند.



 

پدیده ای نادر در ایران/ جوشش فواره آب از عمق 110 متری زمین در همدان

در پدیده ای نادر در یکی از روستاهای استان همدان آب از دل زمین و عمق 110 متری فوران می کند. به گزارش خبرنگار مهر در همدان، در این پدیده بی نظیر که در روستای عمان شهرستان رزن از توابع استان همدان به وقوع پیوسته است، جوشش فواره سه متری از عمق 110 متری زمین تعجب همگان را به همراه داشته است. مردم این روستا که برای نخستین بار با این پدیده شگفت انگیز روبرو شده اند، در خصوص این رخداد نظرات متفاوتی ارائه کردند.


فوران آب به فاصله دو ساعت انجام می شود
یکی از روستاییان با بیان اینکه در روزهای ابتدایی وقوع این پدیده، فاصله زمانی فوران آب دو ساعت بود، گفت: در روزهای بعد این فاصله به کمتر از یک و نیم ساعت رسید. یکی دیگر از روستاییان نیز با بیان اینکه در هنگام فوران آب لرزشهایی در اطراف محل فوران احساس می شود، گفت: میزان این لرزش ها در ساعات شب بیشتر است.

فوران آب، عمان را روستایی گردشگرپذیر کرد
یکی دیگر از روستاییان نیز از حضور مردم اقصی نقاط استان همدان برای بازدید از این پدیده در روستای عمان شهرستان رزن سخن گفت و افزود: تاکنون شمار زیادی از مردم به این روستا آمده اند. در همین خصوص بنا به گفته مسئولان امر، این پدیده به دنبال حفر چاه برای تامین آب شرب روستای عمان توسط شرکت آب و فاضلاب روستایی صورت گرفته است. مسئول بهره برداری آب و فاضلاب روستایی شهرستان رزن با اشاره به اینکه در سال گذشته این چاه توسط آب و فاضلاب روستایی با عمق 110 متر حفر شد، گفت: در سال گذشته به دلیل نبود آب، درب چاه بسته شد.

ارتفاع آب سه تا چهار متر گزارش شده است
رمضان قادری ادامه داد: امسال برای انجام آزمایش توسط کارشناسان دانشگاه علوم پزشکی همدان درب چاه برداشته شد که پس از دو روز چاه فوران کرد و ارتفاع آب از دهانه چاه سه تا چهار متر بالا گرفت. قادری علت اصلی این پدیده را وجود گاز گوگرد و آهن دانست و گفت: مدت زمان این پدیده کوتاه خواهد بود. عضو هیئت علمی گروه آموزشی زمین شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان نیز در توضیح علت این پدیده اظهار داشت: نمونه این پدیده در کشورهای شیلی، آمریکا، زلاندنو و ایتالیا دیده شده اما در ایران نخستین پدیده از این رسته است.

فوران آب از دل زمین پدیده ای نادر در ایران است
حسین شهبازی با تاکید بر اینکه این پدیده کاملا طبیعی است ولی تاکنون در ایران گزارش نشده است، گفت: عامل اصلی آب فشان ها گازهای محلول در آب است. عضو هیئت علمی گروه آموزشی زمین شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان در ادامه اظهار داشت: هرچه فشار آب بیشتر باشد میزان انحلال کربنات کلسیم در آب زیادتر می شود. شهبازی افزود: زمانی که به دلایلی فشار از روی آب فشاردار برداشته شود خود را آزاد می کند و فوران صورت می گیرد. وی اظهار داشت: بهترین نمونه این حالت را می توان در نوشابه های گازدار در نظر گرفت.

احساس زمین لرزه در هنگام فوران آب بی اساس استکرده اند.

عضو هیئت علمی گروه آموزشی زمین شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان با بیان اینکه در هنگام رسیدن فشار به حد اشباع و معادل فشار سطح آب، این امر دوباره رخ می دهد، گفت: در این پدیده زمین لرزه وجود ندارد و آزاد شدن گاز از اطراف چاه و درز و شکاف های آن باعث چنین تصوری می شود. دهیار روستای عمان شهرستان رزن نیز در خصوص این پدیده با اشاره به اینکه در روزهای ابتدای وقوع این امر، فوران ها روزی دو بار اتفاق می افتاد، گفت: در چند روز گذشته هر دو ساعت یکبار چاه فوران می کند و مردم روزانه شش یا هفت مرتبه شاهد این پدیده هستند. علی یاری افزود: فوران چاه 50 ثانیه تا یک دقیقه ادامه دارد و سپس خاموش می شود. وی با اشاره به اینکه روزانه هزاران نفر از نقاط مختلف استان همدان برای تماشای این پدیده به روستای عمان می آیند، گفت: بیش از 30 هزار نفر از این پدیده دیدن کرده اند.